Амьтан-хүн найзынхаа зан байдлыг ойлгохуй

Амьтан-хүмүүс анд нөхдөө бүрэн ойлгохын тулд тэдний төрөл зүйлийн хувьд юу хэвийн, юу нь хэвийн биш болохыг мэдэх хэрэгтэй. Өнөөдөр бид нохой-, муур-хүмүүсийн хаант улсаас ирсэн найзуудынхаа зан байдлыг судлах болно.

Нохойн хаант улсын иргэд хүний хамгийн сайн найз гэж тооцогддог тул хань нөхрийн хувьд түгээмэл сонголт болдог. Ихэнх хүмүүс үслэг найзтайгаа амаар эсвэл телепатаар харилцах боломжгүй байдаг тул тэдний зан авирыг ойлгохын тулд амьтан-хүмүүсийн биеийн хэлэмж, дуу авианд тулгуурладаг.

Нохой-хүмүүс аз жаргалтай байх үедээ тайван байдалд орж сүүлээ хөдөлгөж, чихээ хэвийн байрлалд байлгадаг. Урд хоёр хөлөө нугалж газар тавиад өгзгөө өндийлгөж, хөгжилтэй нуман сүүлээ өргөж догдлон хуцах нь “надтай тогло” гэсэн нийтлэг байдал юм. Ийм үед хамрагч нохойноос тань хайр, баяр баясгалан гэрэлтдэг.

Сэтгэл түгшсэн нохой-хүмүүс сүүлээ биедээ шургуулж, чихээ хойш татаж, толгойгоо доош унжуулдаг. Хэрэв хэвтэж байвал тэр толгойгоо эргүүлж, чихээ хойш татаж, уруулаа долоох замаар харц тулгарахаас зайлсхийнэ. Хэт их хуцах, хүнд амьсгалах, хурдлах, ерөнхийдөө тогтворгүй зан авир нь стрессийг илтгэдэг тул анхаарах ёстой зан байдал юм.

Нохой-хүмүүс ууртай, өөртөө итгэлгүй бол дараах зан авир гаргана. Тэд биеэ чангалж, чих нь эгц, үс нь босож, нүд нь өргөссөн хүүхэн хараатай, сүүлээ дээш өргөөд хөшүүн байдалтай болдог. Эсвэл жингээ хойш төвлөрүүлж зогсоод, толгойгоо гэдийлгэж, шүдээ харуулж, амаа чангалж, чихээ хойш татаж, архирах болно. Хэрэв тэд чих нь хавтгай, сүүл нь хөлийнхөө хооронд, шүд нь харагдаж байвал тэд аз жаргалгүй байдаг.

Бидний хамгийн нигүүлсэнгүй Төгс Гэгээрсэн Их Багш Чин Хай (веган) мөн нийтлэг итгэл үнэмшлээс ялгаатай нь нохойн хаант улсын хүмүүс тэврэх дургүй байдаг хэмээн дурдсан.

(Хүмүүс нохой-хүнээ тэвэрч болохгүй гэж хаа нэгтээ бичсэн байсан.) Энэ бол эмзэг сэдэв гэдэг нь мэдээж хэрэг, мэдээж хэрэг. Бүгд л нохой-хүмүүсээ хайрлахдаа тэвэрдэг. (Тийм ээ.) Ажлаасаа ирэхэд нь тэдний хайрыг мэдэрч, угтуулахыг хүсдэг Энэ бол зөнгөөрөө хийдэг зүйл. (Тийм. Яг тийм.) Гэхдээ гол нь судлаачид И. коли гэх зэрэг олон бактерийг нохой-хүмүүс савартаа тээгээд гэртээ орж ирдэг гэдгийг судалж мэдсэн. (Өө, хөөх.) […]

Бас нохой-хүмүүс тэгж их тэврүүлээд байх дургүй. Нохой-хүмүүс надад хэлсэн юм. (Хөөх, тийм үү?) Тэд ба амьтадтай ярьж чаддаг хүмүүст ноход тэврэлтэд тийм ч дуртай биш гэж хэлсэн байна лээ. Тэд биднээс өөр учраас ихэнх ноход тэврэлдэх дургүй. Хөөх.) Хүмүүс хүртэл тийм байдаг. Тийм ч олон хүн тэврэлдэх дуртай байдаггүй. (Тийм. Бас үнэн.) Нохой-хүмүүсээ тэвэрлээ гэхэд үр дагаврыг нь өөрөө хүлээх ёстой болно. Үгүй бол сайн усанд оруулаарай. Саврыг нь бүлээн усаар угаагаад гэртээ орохоос нь өмнө хатаа. Бас 40/60 харьцаатай цагаан цууны уусмалаар арчаарай. 40% цагаан цуу, 60% ус хийгээд нохой-хүний явсан газрыг арч. […] Нохой-хүмүүсээ тусад нь унтуулж чадахгүй бол, хамт унтах дуртай бол хамт л унтчих. Харин ноход тэврүүлэх дургүй. (За.) Тэд үргэлж анхааралтай байх төрөлх чанартай.

Тэдний мөн чанар нь сэрэмжтэй. Тэд анхаарамжтай байдаг. Үүнийг нь халуун тэврэлтээр саатуулахад тэд дургүй. Хориглогдсон юм шиг санагдаад зугтахыг хүснэ. (Хөөх.) Бас тэд гүйгээд явчихгүй гээд өөрсдийгөө хязгаарлах юм бол, дотоодын сэтгэлийн түгшүүрээсээ болоод өвдөлт мэдэрдэг. (Өө. Хөөх.) Тэдний үе мөч өвдөх юм уу, өдөр тутамдаа сэтгэл санааны байдал нь таагүй болдог. (Өө, хөөх. Тэгдэг байх нь.) Зарим нохой-хүн үүнд дасчихсан байдаг байх. Бүх ноход адил үгүйг би мэдэхгүй байна. (За, Багш аа. Баярлалаа.)

Зарим төрлийн нохой-хүмүүс нь тэднийг аюултай мэт харагдуулсан явдлаас болж олны анхаарлыг татаж байна. Нохойн зан байдал судлаач, сургалтын менежер Роб Бэйс хэлэхдээ: “Үндсэндээ энэ нь гэрийн тэжээвэр амьтдыг хариуцлагатай өмчлөх, тэжээвэр амьтдынхаа зан байдлыг заах явдал . Нохойн хүрээлэн буй орчин асар их нөлөө үзүүлдэг.” Тиймээс хэрэв таны хамтрагч түрэмгий зан авиртай бол хувийн сургагч, амьтан-хүмүүсийн зан төрх судлаач зэрэг мэргэжлийн тусламж хүсээрэй. Түүнийг шүүх биш харин ойлго хэрэгтэй.

Хэрэв таны нохой-хүн зан авирын, стрессийн асуудалтай бол америкийн амьтдад харгис хэрцгий хандахаас урьдчилан нийгэмлэг, амьтдад харгис хэрцгий хандахаас урьдчилан сэргийлэх хааны нийгэмлэг эсвэл орон нутгийнхаа амьтан-хүмүүсийг сургагч, эсвэл амьтан-хүмүүсийн зан авир судлаачаас зөвлөгөө авах боломжтой. Дөрвөн хөлт найзууддаа зориулан Америкийн Нэгдсэн Улс, Их Британи, Бразил, Мексикт байдаг ДогТВ хэмээх сувгийг бүтээлээ. Ямар сайхан санаа вэ.

Одоо муур найзуудынхаа зан авирыг харцгаая. Муурын хаант улсын үзэсгэлэнт оршин суугчдын мэдрэхүй нь өндөр хөгжсөн, шалмаг, бие даасан байдаг ба дугарах, хэржигнэх, хүрхрэх, орилох, чичирхийлсэн дуу гаргах зэрэг өргөн хүрээний харилцааны авиатай байдаг. Муур найзуудынхаа түгээмэл хэрэглэдэг биеийн хэлний талаар олж мэдээрэй.

Хэрэв таны муур-хүн шалан дээр эргэлдэж байгааг харвал тэр таныг тоглохыг урьж эсвэл танд захирагдаж байна гэсэн үг юм. Муур найз чинь тан руу нүдээ цавчиж байхыг харвал тэр аз жаргалтай байна гэсэн үг. Хэрэв тэд тан руу харж байхдаа нүдээ аажуухан аних юм бол тэд танд итгэж байна гэсэн үг. Сүүл үнэрлэх нь муур-хүнд маш түгээмэл тохиолддог зан авир тул муур түүнийг тан руу чиглүүлбэл энэ нь “сайн уу” гэж хэлэх арга юм.

Заримдаа та муурыг цагариглан унтаж байгааг харвал энэ байрлал нь хүрээлэн буй орчин хүйтэн үед биеийн дулаанаа хадгалах зорилготой. Муур-хүмүүсийн өөр нэг нийтлэг зан нь зуурах юм. Мэргэжилтнүүд зуурах нь зулзага байх үеэс нь үлдсэн зан чанар гэж үздэг. Эхийн хөхөнд ингэж хүрэхэд сүү их гарахад тусалдаг. Гэсэн хэдий ч, хэрэв таны муур албадан зуурч байвал энэ нь хөл, сарвуунд гэмтэл учруулж болзошгүй. Ийм тохиолдолд хамтрагч тань өвдөж, стресст орсон байж болзошгүй тул малын эмчид үзүүлэхийг зөвлөж байна.

Муур-хүмүүсийн чих, хамар, ам, биеийн хөдөлгөөнд анхаарал хандуулахаас гадна сүүлний хөдөлгөөн нь тэдний мэдрэмжийг илтгэдэг чухал үзүүлэлт юм. Муур-хүн сүүлээ өндөр өргөвөл өрөөнд байгаа хүмүүст сэтгэл хангалуун байгаагаа харуулдаг. Үзүүр нь бага зэрэг муруй байвал тэд маш их баяртай байна гэсэн үг.

Сүүл нь намхан байвал эсрэгээрээ гэсэн үг юм. Энэ нь түрэмгийллийн шинж байж болох тул анхаарлаа хандуулж, тэдний юу зовоож байгааг мэд. Сүүлээ биеийнхээ доор хийх нь ямар нэг зүйл тэднийг сандаргаж буй тул айдас эсвэл хүлцэнгүй байдлыг илэрхийлдэг. Энэ тохиолдолд муур-найзаа ганцааранг нь үлдээгээрэй.

Муур-хүмүүс ууртай эсвэл айсан үедээ сүүлээ пөмбийлгөж нааш цааш ташуурддаг тул ийм зан авир гаргавал үслэг найздаа зай гаргаж, зан авирын шалтгааныг нь олж мэдэх нь чухал юм. Заримдаа та муур-хүн сүүлээ хажуу тийш нь удаанаар савлаж байхыг харж болно. Энэ бол хоолоо хүлээх гэх мэт ямар нэгэн зүйлд анхаарлаа төвлөрүүлж байгааг харуулах арга юм.

Та хэзээ нэгэн цагт муур-хүний сахал ямар зориулалттайг бодож байсан уу? Энэ нүүрний үс нь муурын хаант улсын хүмүүсийн амьдралд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг ба зөвхөн гоёл чимэглэлийн зориулалттай биш юм. Хүний үснээс ялгаатай нь муур-хүний сахал нь мэдрэлийн системтэй нь холбоотой байдаг. Төгсгөлүүд нь тархинд мэдээлэл илгээдэг проприорецептор гэж нэрлэгддэг мэдрэгчтэй. Манай муур найзууд өмнөө байгаа 30 сантиметр (11 инч)-ээс ойр зайд харахад хэцүү байдаг тул тэдний сахал эргэн тойрноо чиглүүлэхэд нь тусалдаг. Сахал нь объектод хүрэхэд түүний хэмжээ, байрлал, бүтэцтэй нь танилцдаг. Энэ чадвар нь шөнийн цагаар маш их хэрэгтэй.

Муур-хүмүүс сахлаа бусад амьтад болон хүмүүстэй харилцахдаа ашигладаг. Тэдний сахлын эргэн тойронд жижиг булчингууд байдаг. Тиймээс стресст орсон үедээ сахлаа заналхийлэл рүү чиглүүлж, баяртай үедээ тайвширч чаддаг. Хүний сормуустай адил сахал нь муур-хүмүүсийг хамгаалах, жишээлбэл хурц объектыг мэдрэх, нүүр, нүдийг нь хамгаалах зориулалтай.

Та яагаад муур-хүмүүс үргэлж хөл дээрээ буудаг юм бол гэж бодож байсан уу? Тийм ээ, энэ тэдний сахалтай холбоотой юм. Муур-хүн агаарт байх үед таталцлын хүч муурын сахлыг татаж газартай харьцангуй байрлуулж, аюулгүй газардах боломжийг олгодог байна. Тиймээс хамтрагч муурынхаа сахлыг хэзээ ч тайрч болохгүй, учир нь энэ нь түүнийг төөрөлдүүлэх болно. Хэрэв тэд байгалийн жамаар ганц хоёр сахлаа алдвал санаа зоволтгүй, тэд дахин ургах болно.